चोकर्स !!! क्लुस्नरनं कमावलं डोनाल्डनं गमावलं…

खरंतर कोणताही शब्द हा एखाद्या गोष्टीला ओळख प्राप्त करून देत असतो. ‘चोकर्स’ या विशिष्ट शब्दाच्या बाबतीत मात्र ही परिस्थिती नेमकी उलट झालेली आढळते. सध्या चोकर्स या शब्दाचीच ओळख द. आफ्रिकेवरून आणि त्यांच्या शेवटच्या क्षणी कचखाऊ कामगिरी करण्याच्या सवयीवरून होऊ लागली आहे. क्रिकेटमध्ये चोकर्स म्हणजे द आफ्रिका आणि द. आफ्रिका म्हणजे चोकर्स हे समीकरण इतकं रूढ झालंय की या शब्दाचा मुळात वेगळाही काही अर्थ आहे हेच लोकांच्या विस्मरणात गेलं आहे. कालच्या सामन्यात पुन्हा एकदा इंग्लंडविरूद्ध आफ्रिकेने आपल्यावरी चोकर्स हा टॅग सार्थ ठरवला. यानिमित्ताने १९९९ सालच्या विश्वचषकातील उपान्त्य फेरीतील थरारक सामन्याची आठवण आल्याशिवाय राहत नाही.

१७ जून १९९९... स्थळ- एजबिस्टन ग्राऊंड, बर्मिंगहॅम... विश्वचषकातील अत्यंत महत्त्वाचा उपांत्य फेरीचा सामना. पोलॉक आणि डोनाल्डच्या शानदार गोलंदाजीच्या जोरावर द. आफ्रिकेने ऑस्ट्रेलियाला अवघ्या २१३ या धावसंख्येवर रोखण्यात यश मिळवलं होतं. बेवन आणि स्टीव वॉ तसेच काही प्रमाणात पॉन्टिंग वगळता इतर कोणत्याही खेळाडूला ऑस्ट्रेलियातर्फे चमक दाखवता आलेली नव्हती. त्यांचे चार खेळाडू तर भोपळा न फोडताच माघारी परतले होते. बेवन आणि वॉच्या अर्धशतकी खेळीही अत्यंत संथ गतीने झाल्या होत्या.  त्यामुळे ४९.२ षटकांत सर्वबाद २१३ धावा अशी मजल मारून ऑस्ट्रेलियाने द. आफ्रिकेसमोर जिंकण्यासाठी तसेच अंतिम पेरीत प्रवेश मिळवण्यासाठी २१४ चं लक्ष्य ठेवलं होतं. यावेळी पोलॉक आणि डोनाल्ड यांनी अनुक्रमे ५ आणि ४ बळी मिळवत ऑस्ट्रेलियाच्या डावाला खिंडार पाडण्यात मोलाची भूमिका बजावली होती.

१९९२ च्या विश्वचषकात आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमध्ये पुनरागमन केल्यापासून प्रत्येकवेळी द. आफ्रिकेच्या संघाला स्पर्धेसाठी प्रबळ दावेदार मानण्यात येत असे. मात्र तरीही प्रत्यक्षात त्यांना वर्ल्डकप जिंकण्यात अपयश आलेलं होतं. आणि हा इतिहास बदलण्याची हीच ती वेळ असा निश्चय करून आफ्रिकेचे फलंदाज यावेळी मैदानावर उतरले होते. गिब्स आणि कर्स्टनच्या सावध सुरूवातीनंतर आणि ४८ धावांच्या सलामीनंतर मात्र शेन वॉर्नने आपला जलवा दाखवला आणि द. आफ्रिकन फलंदाजांना आपल्यासमोर गुडघे टेकण्यास भाग पाडले. आफ्रिकेची वरची फळी वॉर्नने एकहाती कापून काढली आणि १ बाद ४८ वरून त्यांची अवस्था ४ बाद ६१ अशी करून टाकली. यानंतर मात्र जॉन्टी ऱ्होड्स आणि जॅक कॅलिसने भक्कम भागीदारी करत पुन्हा एकदा सामन्याचं पारडं आफ्रिकेच्या दिशेने झुकवलं. हे दोघेही बाद झाले तेव्हा आफ्रिकेचा धावफलक होता ४५ षटकांत ६ बाद १७५ धावा. मात्र याक्षणी आफ्रिकेच्या पारड्यात असलेली एकच महत्त्वाची आणि सकारात्मक गोष्ट म्हणजे त्यांची अत्यंत खोलवर असलेली फलंदाजी. त्यांचा मार्क बाऊचरसारखा खेळाडू नवव्या क्रमांकावर फलंदाजी करण्यास येणार होता. त्यामुळे आफ्रिकेच्या आशा अजूनही जिवंत होत्या. भरवशाचा लान्स क्लुस्नरही खेळपट्टीवर होता. शेवटी अखेरच्या २ षटकांत क्लुस्नर आणि बाऊचर फलंदाजी करत होते आणि शेवटच्या तीन विकेट हाताशी असताना आफ्रिकेला  विजयासाठी १८ धावांची गरज होती. ऑस्ट्रेलियाचा हुकमी गोलंदाज ग्लेन मॅकग्राने ४९ व्या षटकातील पहिल्या चार चेंडूंमध्ये अप्रतिम गोलंदाजी करून केवळ २ धावा देत बाऊचरचा त्रिफळा उडवला तर एलवर्थीही यादरम्यान धावचीत झाला. यानंतर उरलेल्या १० चेंडूंमध्ये १६ धावा करण्याचं आव्हान आफ्रिकेसमार होतं आणि क्लुस्नरच्या साथीला शेवटचा खेळाडू डोनाल्ड आला होता. सामना जवळपास ऑस्ट्रेलियाच्या खिशात गेलाच अशी लोकांची भावना झाली होती. मात्र त्याचवेळी आपल्या तडाखेबंद फलंदाजीने पुढच्या चार चेंडूंमध्ये क्लुस्नरने संपूर्ण सामन्याचं चित्रच बदलून टाकलं. त्याने आधी मॅकग्राच्या पाचव्या चेंडूवर एक षटकार ठोकला आणि मग शेवटच्या चेंडूवर एक धाव घेत अंतिम षटकासाठी स्ट्राइक आपल्याकडेच ठेवला. त्यानंतर डॅमियन फ्लेमिंगच्या शेवटच्या षटकात पहिल्या दोन चेंडूतच दोन खणखणीत चौकार ठोकत क्लुस्नरने धावसंख्या बरोबरीतही करून टाकली आणि काही मिनिटातच अवघ्या चार चेंडूंमध्ये त्याने आफ्रिकेला विजयाच्या तोंडाशी आणून ठेवलं.. आता चार चेंडूत हवी होती फक्त एक धाव... वर्ल्डकपमध्ये प्रथमच अंतिम फेरी गाठण्यापासून आफ्रिका फक्त एक धाव लांब होती... फ्लेमिंगचा चौथा चेंडू क्लुस्नरने लेगसाइडला मारला... विजयी धाव घेण्यासाठी डोनाल्ड लगेच चार पावलं पुढे सरकला होता... मात्र झपकन पुढे सरसावत डॅरन लिहमनने चेंडू पकडला  आणि नॉनस्ट्रायकर एंडवरील यष्टींवर थ्रो केला.. डोनाल्ड माघारी फिरला असला तरी अजून क्रीझबाहेरच होता... लाखो अफ्रिकन्सचा श्वास दोन सेकंदांसाठी तिथेच अडकला... मात्र लिहमनचा थ्रो थोडक्यासाठी चुकला... आणि आफ्रिकन खेळाडूंनी हुश्श केलं !!! पण  नियतीला आफ्रिकेचं हे जीवदान मंजूरच नव्हतं म्हणायचं... कारण पुढच्याच चेंडूवर सगळं काही व्यर्थ गेलं... फ्लेमिंगचा चौथा चेंडू ऑफसाइटला यॉर्कर लेंग्थला पडला.. तो नीट टायमिंग न झाल्याने धीम्या गतीने सरळ पुढे गेला. नॉन स्ट्रायकर एंडला धावचीत होण्याची शक्यता असल्याने क्लुस्नर चेंडू तटवताच जीवाच्या आकांताने पळत सुटला होता. इथे मिडऑफला क्षेत्ररक्षण करणाऱ्या मार्क वॉनेही चेंडूवर झडप घालत धडपडत का होईला पण तत्काळ थ्रो केला होता. नॉन स्ट्रायकर एंडवर थोडक्यात त्याचा नेम चुकला आणि क्लुस्नर य़शस्वीपणे क्रीझमध्ये पोहोचला... पण डोनाल्ड कुठे होता??? दुर्दैवाने डोनाल्डही अजून नॉन स्ट्रायकर एंडवरच थांबला होता.. चेंडू कुठे जातोय हे बघत राहिल्याने समोरून धावत येणाऱ्या क्लुस्नरकडे त्याचं लक्षच नव्हतं.. अखेर क्लुस्नरही त्याच्यापर्यंत पोहोचल्यावर डोनाल्ड महाशय ताळ्यावर आले... मात्र तोपर्यंत खूप उशीर झाला होता... वॉने थ्रो केला केलेला चेंडू फ्लेमिंगने कलेक्ट करून तोपर्यंत यष्टिरक्षक गिलख्रिस्टकडे फेकला होता आणि गिलख्रिस्टने डोनाल्ड खेळपट्टीच्या मध्यापर्यंतही पोहोचण्यापूर्वीच बेल्स उडवून जल्लोषालाही सुरूवात केली होती... ऑस्ट्रेलियाने द. आफ्रिकेच्या तोंडचा घास हिरावला होता... खरंतर सामना बरोबरीत (टाय) सुटला होता... मात्र विश्वचषकातील या सामन्यापूर्वीच्या सरस कामगिरीच्या जोरावर ऑस्ट्रेलियाने आफ्रिकेवर कडी करत अंतिम फेरीत धडक मारली होती... दुर्दैवाने आफ्रिकेने पुन्हा एकदा आपला ‘चोकर्स’ हा टॅग सार्थ ठरवला होता !!!